In het Paleis van St. Cloud, den 18 Augustus 1811.
Napoleon, Keizer der Franschen, Koning van Italiën, Beschermer van het Rhijnverbond, Bemiddelaar van het Zwitsersch Bondgenootschap.
Op het rapport van onzen Groot-Regter Minister van Justitie;
Gezien ons Decreet van den 20 July 1808;
Onzen Staatsraad gehoord;
Hebben wij gedecreteerd en decreteeren het geen volgt:
Art 1.
De genen onzer onderdanen in de departementen van het voormalig Holland, der Monden van den Rhijn, der Monden van de Schelde en van het arrondissement Breda, welke tot dus verre genen vasten familienaam of voornamen hebben gehadt, zullen gehouden zijn, zodanigen, in den loop van het jaar der bekendmaking van ons tegenwoordig decreet, aan te nemen, en de opgave daarvan te doen aan den ambtenaar van den civielen staat der gemeente, alwaar zij woonachtig zijn.
Art 2.
De namen van steden zullen niet toegelaten worden als familie-namen. Als voornamen mogen worden aangenomen dezulke, die bij wet van den II germinal IIde jaar zijn toegestaan. Art 3.
De maires, de opneming der inwoners hunner gemeenten doende, zullen gehouden zijn, te onderzoeken en ter kennis van het bestuur te brengen, of dezelve persoonlijk de bij voorgaande artikelen voorgeschreven voorwaarden hebben vervuld.
Zij zullen insgelijks gehouden zijn, de genen der inwoners van hunne Gemeenten, die van naam veranderd zijn, zonder zich te hebben gedragen naar de bepalingen van de bovengemelde wet van II Germinal IIde jaar, ter kennis van het bestuur te brengen.
Art 4.
Van de bepalingen van ons tegenwoordig decreet zullen uitgezonderd zijn dezulken onzer onderdanen van de departementen van het voormalig Holland, der Monden van den Rhijn, der Monden van de Schelde en van het arrondissement Breda, die bekende namen en voornamen hebben, en welke zij bestendig hebben gevoerd, al ware het, dat die namen en voornamen voortkomstig zijn uit die der steden.
Art 5.
De genen onzer onderdanen, in het voorgaand artikel vermeld, die hunne namen en voornamen willen behouden, zullen desniettemin gehouden zijn, dezelve op te geven, te weten: die, welke in bovengemelde departementen wonen, bij de mairie der gemeente, alwaar zij woonachtig zijn, en de andere, bij de zoodanige, alwaar zij voornemens zijn, hunne woonstede te vestigen: alles binnen den tijd, in art. 1 vermeld.
Art 6.
De familienaam, dien de vader, of, bij ontstentenis van dien, de grootvader van vaderszijde, verklaard heeft, te willen aannemen, of welke hem toegekend zal blijven, zal aan alle kinderen worden gegeven, die gehouden zullen zijn, denzelven te voeren en aan te nemen in de akten; ten dien einde zal de vader, of, bij gebreke van dien, de grootvader, de aanwezig zijnde kinderen en kleinkinderen in zijne opgave vermelden, alsmede derzelver woonplaats; en dezulke onzer onderdanen, die hunnen vader, of bij ontstentenis van denzelven, hunnen grootvader nog in leven hebben, behoeven slechts te verklaren, dat hij nog in leven is, benevens de plaats van zijn verblijf.
Art 7.
Zij, die de bij het tegenwoordig decreet voorgeschreven formaliteiten, en binnen den daar bij vermelden tijd, niet zullen vervuld hebben, en zij, die, in eenige publieke akte of onderhandsche verbintenis, willekeurig en zonder zich te hebben gedragen naar de bepalingen der wet van den IIden germinal IIde jaar, van naam veranderd zouden zijn, zullen overeenkomstig de wetten gestraft worden.
Art 8.
Onze grootregter minister van justitie en onze minister van binnenlandsche zaken zijn belast, ieder voor zoo veel hem aangaat, met de uitvoering van het tegenwoordig Decreet, dat in het bulletin der wetten zal worden geplaatst.
NAPOLEON
Van wege den Keizer,
de Minister Secretaris van Staat,
De Graaf DARU.”
=========================================================================================================
Volbeda
betekenis:
Friese patroniem uit de naam Volbert/Volbrecht: ‘fulk-berght’ (: volk-schitterend).
verklaring:
Patroniem met Friese -a-verbuiging bij de voornaam Volbert/Folbert, waarbij de -r- in de uitspraak wegviel.
naamsvermeldingen en literatuurreferenties:
‘¢ Naamsaanneming in Friesland 1811-12: o.a. Fedde Klases Folbarda te Arum (Wonseradeel); Jacob Klases Volbeda te Kimswerd (Wonseradeel); Jan Dooytses Folbeda te Sneek; Symen Klases Volberda te Heeg (Wymbritseradeel) [RFF].
‘¢ [F. Volbeda, Voorbijgang der geslachten. Gegevens over de stammen der Volbeda’s en Volberda’s, Heerenveen z.p.].
kenmerken:
| patroniem |
| vormverandering |
specifieke componenten:
| a |
zie:
| Volkers |
varianten en/of samenstellingen:
Volberda.
Klaassen
verklaring:
Patroniem op basis van de roepnaam Klaas bij de doopnaam Nicolaas, met de uitgang -sen uit -zoon (Klaassen < Klaaszoon).
naamsvermeldingen en literatuurreferenties:
‘¢ Roloff Claessoen, Zwolle 1399 [Maandrek. Zwolle 1399].
‘¢ Thomas Claessen, erfpachter Nijmegen (Groesbeek) 1543 [Legerboek Stevenskerk Nijmegen 1600, p 47].
‘¢ Johannes Claesse, ovl. 1767 te Cuyk [‘Nieuwe boeken’, in: Med. CBG 34 (1980), nr 3, p 3].
kenmerken:
| patroniem |
Veel voornamen die aan de basis van patroniemen liggen worden verklaard in de
Nederlandse Voornamen Databank
specifieke componenten:
| sen |
vergelijk:
| Nicolai (-ï) | Claes | Claus |
varianten en/of samenstellingen:
Ceuleers, Ceulemans, Ceulen, Claas, Claase, Claasen, Claasens, Claasse, Claassen, Claassens, Claasz, Claaszen, Claeijs, Claeijssen, Claes, Claesen, Claessen, Claessens, Clahsen, Claij?, Claijssens, Clasen, Clasie, Clasing, Clason, Clasquin, Classen, Classens, Claus, Clausen, Clauset, Clausing, Clausman, Clauss, Claussen, Clauzing, Clazing, Cleijsen, Cleuskens, Colard, Colaris, Coleman, Colen, Colerus, Coles, Colet, Colette, Colier, Colijn, Colin, Colinjon, Colje (é), Coljee, Colla, Collaars, Collaert, Collard, Collaris, Collart, Collas, Colle (é), Collee, Collen, Cöllen, Collens, Coller, Collet, Collette, Colley, Colleye, Colli, Collie, Collier, Collignon, Collijn, Collin, Colling, Collings, Collins, Colly, Colman, Colmans, Colmjon, Van Colmjon, Colsen, Colson, Cool, Coole, De Coole, Coolen, Coolhaas, Coolman, Cools, Coolsen, Coolsma, Diemer Kool, Keulaars, Keulaarts, Keulaerds, Keulaerts, Keulards, Keularts, Keulartz, Keulders, Keulemans, Keulen, Keuler, Keulers, Keulins, Keuller, Keulmann, Keuls, Keultjes, Klaas, Klaase, Klaasen, Klaasen Bos, Klaasens, Klaasesz, Klaasing, Klaasman, Klaasse, Klaasse Bos, Klaassen Bos, Klaassen van Oorschot, Klaassens, Klaasses, Klaassing, Klaazen, Klaessen, Klaessens, Klas, Klasema, Klasen, Klasens, Klasing, Klass, Klassen, Klazema, Klazen, Klazenga, Klazes, Klazinga, Klees?, Kleijs, Kleijsen, Kleijssen, Kleijze, Kleijzen, Kleis, Kleise, Kleisen, Kleiske, Kleisma, Kleisman, Kleiss, Kleissen, Kleizen, Klesman, Klessens, Klijs, Klijsen, Klijssen, Kleus… Kloos… Klos…. (Kluessien, Kluessjen, Kluijskens, Kluis, Kluisjen, Kluskens, Klusman, Klusmann?), Kohl, Kohla, Kohler, Köhler, Kohlman, Köhlman, Kohlmann, Kol, Kolar, Kolder, Kölder, Kolderie, Kolderman, Kolders, Kole, Kolen, Köler, Kölgens, Koli, Kolijn, Koll, Köll, Kollaard, Kollaart, Kollar, Kollard, Kolle (é), Kölle, Kollee, Kolleman, Kollen , Koller, Köller, Kollerie, Kolles, Kollin, Kolling, Kölling, Kollis, Kollman, Kollmann, Köllmann, Kolman, Kolmans, De Kool, Koolaard, Koole, Koolemans, Koolen, Koolhaas, Koolloos, Koolma, Koolman, Kooloos, Kools, Koolstra, Kooltjes, Nicaise, Nicasie, Nicholls, Nicholski, Nicholson, Nick, Nickel, Nickels, Nickien, Nicklaus, Nickman, Nickolson, Niclaes, Nicol, Nicola, Nicolaa, Nicolaas, Nicolaassen, Nicolaes, Nicolai, Nicolas, Nicolasen, Nicolaij, Nicolaije, Nicolini, Nicoll, Nicolle, Nicols, Niekel, Nieken, Niekens, Niekolaas, Niekus, (Nijk, Nijkes, Nijks?), Nikkel, (Nikkelen, Nikkelen Kuijper, Van Nikkelen Kuijper?), Nikkels, Nikken, Nikkessen, Niklaas, Niklas, Niklaus, Niklewicz, Nikolaas, Niks, Nix, Nixon, Tijsse Claase, Tijsse Klasen.
Let wel, een aantal van deze namen kan ook op een andere wijze verklaard worden, vgl. bv. Kool en Köhler.
Wolters
naamsvermeldingen en literatuurreferenties:
• De Wouters/Wolters-geografie komt overeen met de isoglosse koud-kold [J. Stroop, ‘Namen, appellatieven en fonologie’, in: Taal en Tongval 45 (1993), nr 1, p 20-25].
• Henric Wolterssoen, Zwolle 1449 [Maandrek. Zwolle 1449].
• Geert Wolters, Leeuwarden 1531 (Keimpema Espel) [Fontes Leovardienses, p 68].
• Tonnis Wolters te Harreveld, gemeente Lichtenvoorde, 1614-24 [Thielen-1966, bijlage 2, p 218].
• Leendert Wolters, huw. 1658 te Vaassen [Nieuwe boeken, in: Med. CBG 37 (1983), nr 4, p 10].
• Reinier Wolters, huw. Zwolle 1717 [H.J. Wolters, Een geslacht Wolters, Maarssen 1982; vgl. Med. CBG 36 (1982), nr 3, p 11].
• Marcus Wolters (Balgoij 1743-1795); zoon van Wolterus Francissen, geb. Balgoij 1708; zoon van Franciscus Wolters [R. Croes, ‘Kwartierstaat L.F. van Haren’, in: Tweestromenland (1995), nr 83, p 24].
• Erve Wolters, Kiezelweg 17 te Oud-Lutten (foto). Erve in 1601 in gebruik bij Wolter Engbers aan wie het zijn benaming te danken zal hebben. In 1653 bewoond door Reiner Wolters [H. van Biessum, De markte Lutten door de eeuwen heen, Wezep 1996, p 139].
• De Groningse familie Walters stamt af van Hindrik Walters, huw. Beerta 1715. Een aantal familieleden draagt de naam Wolters [W. Walters, Het geslacht Walters uit Oost-Groningen, Zoetermeer 1997; vgl. Genealogie-CBG 4 (1998), nr 1, p 15].
• Derk-Jan Wolters (ca. 1755-1807) vertrok vanuit Steenderen in de Achterhoek naar het noordoosten van Friesland (Driesum, Dantumawoude), waar hij een uitgebreid nageslacht kreeg [Y. Houkes-Winter, Friesche Wolters – Geldersch bloed, Assen 1997; vgl. Genealogie-CBG 4 (1998), nr 2, p 47].
• Jan Wolters (Leuth 1790-1872); zoon van Antonius Wolters, ovl. Leuth 1795 [Jan de Mond e.a., ‘Jan wolters en Mien Wennekers. Keuterboeren op de Biesselt’, in: Rond de Grenssteen (2001), nr 59, p 1-6].
• Derk Wolters, huw. Ulft 1778 [B.J.M. Wolters, Wolters uijt Ulft, voorvaders en voormoeders, Beek/Ubbergen 2003; vgl. Gelders Erfgoed (2004), nr 2, p 23].
• Wolter Wolters liet zich in 1811 met deze naam in Anderen, gemeente Anloo, registreren [Anderen-1998, p 170].
• Wolters staat anno 1995 op 89 in Emsland, Niedersachsen [Spiekermann-2005, p 118].
Bijl
naamsvermeldingen en literatuurreferenties:
‘¢ Johan mitter bijle, Zwolle 1399 [Maandrek. Zwolle 1399; Maandrek. Zwolle 1401, p 1].
‘¢ Mr. Nicolaes Jansz Bull (later Bul), geb. Blokzijl ca. 1625, eerste keer met familienaam in een akte uit 1664 te Blokzijl, vermoedelijk chirurgijn. Zijn achterkleinzoon Nicolaes (Bul) verhuisde in 1780 naar Amsterdam, waar de naam in Bijl veranderde. De laatste Bul in Blokzijl stierf in 1816, terwijl de Amsterdamse tak met de familienaam Bijl zich uitbreidde [M. Bijl, e.a., Een wandeling door de eeuwen. De genealogie van Bull-Bijl, Assendelft 1991; vgl. Med. CBG 48 (1994), nr 1, p 7].
‘¢ [P.C.J. Bijl, Kwartierstaat Bijl-Lambrechtsen, Assen 1994].
‘¢ Maarte Jansz Bijl, 1630-1707, vleeshouwer te Vlaardingen (huurder van de eerste banken in de Vleeshal) [Jan van Hees, Het slagersboek van Vlaardingen’, in: Hist. Jb. Vlaardingen 14 (1990), p 90].
Typ in dit zoekveld een (bibliografische) afkorting of een (tijdschrift)titel die u mogelijk in bovenstaande tekst hebt aangetroffen, bijvoorbeeld: geb., Jb.CBG, Brouwer-2001, Boerderijen Beerta, Aardenburgse poorters of Verleden Tijdschrift. Zo vindt u de bijhorende woorden en titelbeschrijvingen, alsmede (adres)gegevens van periodieken, instellingen en verenigingen.
• De Wouters/Wolters-geografie komt overeen met de isoglosse koud-kold [J. Stroop, ‘Namen, appellatieven en fonologie’, in: Taal en Tongval 45 (1993), nr 1, p 20-25].
• Henric Wolterssoen, Zwolle 1449 [Maandrek. Zwolle 1449].
• Geert Wolters, Leeuwarden 1531 (Keimpema Espel) [Fontes Leovardienses, p 68].
• Tonnis Wolters te Harreveld, gemeente Lichtenvoorde, 1614-24 [Thielen-1966, bijlage 2, p 218].
• Leendert Wolters, huw. 1658 te Vaassen [Nieuwe boeken, in: Med. CBG 37 (1983), nr 4, p 10].
• Reinier Wolters, huw. Zwolle 1717 [H.J. Wolters, Een geslacht Wolters, Maarssen 1982; vgl. Med. CBG 36 (1982), nr 3, p 11].
• Marcus Wolters (Balgoij 1743-1795); zoon van Wolterus Francissen, geb. Balgoij 1708; zoon van Franciscus Wolters [R. Croes, ‘Kwartierstaat L.F. van Haren’, in: Tweestromenland (1995), nr 83, p 24].
• Erve Wolters, Kiezelweg 17 te Oud-Lutten (foto). Erve in 1601 in gebruik bij Wolter Engbers aan wie het zijn benaming te danken zal hebben. In 1653 bewoond door Reiner Wolters [H. van Biessum, De markte Lutten door de eeuwen heen, Wezep 1996, p 139].
• De Groningse familie Walters stamt af van Hindrik Walters, huw. Beerta 1715. Een aantal familieleden draagt de naam Wolters [W. Walters, Het geslacht Walters uit Oost-Groningen, Zoetermeer 1997; vgl. Genealogie-CBG 4 (1998), nr 1, p 15].
• Derk-Jan Wolters (ca. 1755-1807) vertrok vanuit Steenderen in de Achterhoek naar het noordoosten van Friesland (Driesum, Dantumawoude), waar hij een uitgebreid nageslacht kreeg [Y. Houkes-Winter, Friesche Wolters – Geldersch bloed, Assen 1997; vgl. Genealogie-CBG 4 (1998), nr 2, p 47].
• Jan Wolters (Leuth 1790-1872); zoon van Antonius Wolters, ovl. Leuth 1795 [Jan de Mond e.a., ‘Jan wolters en Mien Wennekers. Keuterboeren op de Biesselt’, in: Rond de Grenssteen (2001), nr 59, p 1-6].
• Derk Wolters, huw. Ulft 1778 [B.J.M. Wolters, Wolters uijt Ulft, voorvaders en voormoeders, Beek/Ubbergen 2003; vgl. Gelders Erfgoed (2004), nr 2, p 23].
• Wolter Wolters liet zich in 1811 met deze naam in Anderen, gemeente Anloo, registreren [Anderen-1998, p 170].
• Wolters staat anno 1995 op 89 in Emsland, Niedersachsen [Spiekermann-2005, p 118].
‘¢ Johan mitter bijle, Zwolle 1399 [Maandrek. Zwolle 1399; Maandrek. Zwolle 1401, p 1].
‘¢ Mr. Nicolaes Jansz Bull (later Bul), geb. Blokzijl ca. 1625, eerste keer met familienaam in een akte uit 1664 te Blokzijl, vermoedelijk chirurgijn. Zijn achterkleinzoon Nicolaes (Bul) verhuisde in 1780 naar Amsterdam, waar de naam in Bijl veranderde. De laatste Bul in Blokzijl stierf in 1816, terwijl de Amsterdamse tak met de familienaam Bijl zich uitbreidde [M. Bijl, e.a., Een wandeling door de eeuwen. De genealogie van Bull-Bijl, Assendelft 1991; vgl. Med. CBG 48 (1994), nr 1, p 7].
‘¢ [P.C.J. Bijl, Kwartierstaat Bijl-Lambrechtsen, Assen 1994].
‘¢ Maarte Jansz Bijl, 1630-1707, vleeshouwer te Vlaardingen (huurder van de eerste banken in de Vleeshal) [Jan van Hees, Het slagersboek van Vlaardingen’, in: Hist. Jb. Vlaardingen 14 (1990), p 90].
kenmerken:
| adresnaam | patroniem | metonymische beroepsnaam |
| vormverandering |
vergelijk:
| Bijl, van de / der | Bijlsma | Bil |
varianten en/of samenstellingen:
Beijl, De Beijl, Vd Beijl, Beil, Beilemans, Bijl de Vroe, De Bijl, Van der Bijl, Bijlenga, De Bijll Nachenius, Van der Bijll, Bijlman, Bijlsma, Bijlstra.
Slijkhuis
naamsvermeldingen en literatuurreferenties:
• Op ’t Slijkhuis te Wilp [A. Veldhuis, ‘Kwartierstaat Hassink’, in: VG 11 (1986), p 49].
• [Boekbespreking, in: VG 15 (1990), p 195, 230].
• Boerderij te Wilp [B.J. van den Enk, ‘Enkele aantekeningen J.D. Slijkhuis’, in: VG 10 (1985), p 113].
• Jan Gerrits Slijckhuis, in 1675 pachter van het erve en goed Slijkhuis te Epe [D. Otten, ‘Eper familienamen op het spoor’, in: Mededelingenblad Ampt Epe (2001), nr 134, p 22-24].
• Gerrit Aerts Slijckhuis, ged. Oene 1723; zoon van Aert Jansen (Slijckhuijs), ged. Epe 1691; zoon van Jan Jansen Slijckhuijs, ged. Epe 1655; zoon van Jan Gerrits (Slijckhuijs), geb. ca. 1600; zoon van Gerrit Toenis Slickhuys, geb. ca. 1575 [Van de Vosse-1998, p 123, nr 192].